ચૈત્ર નવરાત્રીનો પવિત્ર તહેવાર શરૂ થવાનો છે. આ દરમિયાન માતા જગદંબાની વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે. એવી ધાર્મિક માન્યતા છે કે નવરાત્રિ દરમિયાન દેવી દુર્ગાની પૂજા કરવાથી તે પોતાના ભક્તો પર પ્રસન્ન થાય છે. આ સાથે તેમની દરેક મનોકામનાઓ પણ પૂર્ણ થાય છે. નવરાત્રિમાં મા દુર્ગાની પૂજા કરવા ઉપરાંત કલશની સ્થાપના અથવા ઘાટની સ્થાપના કરવી ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર કલશમાં દેવતાઓનો વાસ હોય છે. કલશની સ્થાપના કરવાથી પૂજાનું શુભ ફળ મળે છે અને ઘરમાં સકારાત્મક ઉર્જાનો વાસ રહે છે. શાસ્ત્રો અનુસાર કલશને સુખ, સમૃદ્ધિ અને શુભકામનાઓનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે. નવરાત્રિ ઉપરાંત અનેક શુભ કાર્યોની શરૂઆતમાં કલશની સ્થાપના કરવામાં આવે છે. કલશની સ્થાપના કરવાથી ઘરમાં સુખ-સમૃદ્ધિ વધે છે. તો ચાલો આજે જાણીએ કલશની સ્થાપનાનું મહત્વ અને તેને સ્થાપિત કરતા પહેલા કઈ બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ…
પૌરાણિક કાળથી, કલશને પૂજા દરમિયાન અમૃત માનવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે સમુદ્ર મંથન વખતે જે કલશ કાઢવામાં આવે છે, એ જ અમૃત કલશ પૂજામાં પણ વપરાય છે. અલગ-અલગ પૂજામાં કલશની સ્થાપના અલગ-અલગ રીતે કરવામાં આવે છે. બીજી તરફ નવરાત્રિમાં કલશની સ્થાપના વધુ ફળદાયી માનવામાં આવે છે.
પંચ પલ્લવ, જળ, દુર્વા, ચંદન, પંચામૃત, સોપારી, હળદર, અક્ષત, સિક્કો, લવિંગ, એલચી, સોપારી, સોપારી, કલશની અંદર મૂકવામાં આવે છે. આ પછી કલશની ટોચ પર રોલીમાંથી સ્વસ્તિક બનાવવામાં આવે છે. આ સિવાય ફૂલદાનીની આજુબાજુ અશોકના પાન મુકો અને સ્વસ્તિક બનાવો. આ પછી, એક નારિયેળ પર ચુનરી લપેટીને તેને કાલવ સાથે બાંધો અને આ નારિયેળને કલશની ટોચ પર રાખીને દેવી દુર્ગાનું આહ્વાન કરો. ત્યારબાદ દીવો પ્રગટાવીને કલશની પૂજા કરો.
કલશની સ્થાપના કરતા પહેલા એક વાતનું ધ્યાન રાખો કે કલશ સ્ટીલ જેવી અન્ય કોઈ અશુદ્ધ ધાતુનો ન હોવો જોઈએ. સોના, ચાંદી, તાંબુ, પિત્તળની ધાતુઓ ઉપરાંત માટીના વાસણો કલશ માટે ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. આ સિવાય કેરીના પાનને ફૂલદાનીની ઉપર રાખો.
ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર કળશમાં નારિયેળ રાખવાથી પરિવારના સભ્યોના જીવનમાંથી તમામ પ્રકારની બીમારીઓ દૂર થઈ જાય છે. એવું કહેવાય છે કે રાહુ માટે કલશ પર નારિયેળનું મુખ ઉપરની તરફ રાખવામાં આવે છે.
